https://otsimo.com/wp-content/uploads/2018/02/uygulamalı-davranış-analizi-ve-özellikleri.jpeg
2 Ocak 2023

Uygulamalı Davranış Analizi (UDA)’nın Özellikleri Ve Kavramları

ABA yöntemi olarak bilinen Uygulamalı Davranış Analizi ( UDA ), davranış değiştirme yaklaşımları içerisinde en fazla kullanılan davranışsal yöntemdir. Bu yöntem ile bireyin hem davranışları hem de davranışları ile alakalı çevresel etkiler ayrıntılı bir şekilde incelenerek analiz edilir.

Bireydeki bir davranışın değişmesinde çevresel faktörlerin etkili olduğu düşünülmektedir. Bu aşamada Uygulamalı Davranış Analizi ’nin en güçlü yanı uygun pekiştireç tarifeleri ile davranışı değiştirmeyi amaçlayan söndürme yöntemlerinin uygulanarak hedeflenen davranışların elde edilmesini sağlamasıdır.

Yapılan araştırmalara göre, Otizm spektrum bozukluğu için uygulanan tedavi yöntemlerinden en faydalı olanı Uygulamalı Davranış Analizi ’dir. Bunun temel nedeni diğer tedavi yaklaşımlarından farklı olarak otizmin sürekli kalacağını temel alarak bu süreçte hayatı kolaylaştırmayı hedef almak yerine Uygulamalı Davranış Analizi otizmli çocukları bu rahatsızlıktan kurtarmayı hedefleyen yaklaşımlar ile davranışlardan oluşmaktadır.

uygulamalı davranış analizi ve özellikleri

UYGULAMALI DAVRANIŞ ANALİZİ’nin hedefleri

Uygulamalı Davranış Analizi erken uygulanan yoğun davranışsal eğitimi ifade eder. Eğitime 3 yaş öncesinde başlanmalı ve haftada en az 20 saat olacak şekilde 12 ay boyunca uygulanmalıdır. Eğer çocukta otizm dışında başka bir rahatsızlık tanısı yoksa eğitim yoğun bir şekilde okul çağına kadar uygulandığında, eğitim alan çocukların yarısı bu tanıdan kurtulmaktadır. Geriye kalan çocuklardan %40’ı Uygulamalı Davranış Analizi ’nden ileri düzeyde fayda sağlarken, %10’u ise minimal düzeyde fayda sağlamaktadır. Uygulamalı Davranış Analizi ‘nin temel hedefleri şunlardır:

  • Çocuklara yeni davranışlar kazandırmak
  • Çocukların var olan davranışlarını artırmak
  • Çocuklardaki davranışın kalıcı olmasını sağlamak
  • Çocuklarda genel davranışları sağlamak
  • Çocuklarda görülen uygunsuz davranışları önlemek

Uygulamalı Davranış Analizi ‘nin hedeflerine ulaşabilmek için kullandığı belli başlı teknikler vardır. Bu teknikler şu şekilde gruplandırılmaktadır:

  • Uygun davranışların artırılmasına yönelik uygulanan teknikler: Olumsuz pekiştirme, Olumlu pekiştirme, Etkili pekiştirme süreçleri
  • Uygun olmayan davranışların azaltılması için uygulanan teknikler: Sönme, Ayrımlı pekiştirme,Tepkinin bedeli, izlerlik olmadan pekiştirme, mola.
  • Yeni davranışlar kazandırmak için uygulanan teknikler: Şekil verme, Model olma, İpucu sunma, silikleştirme, zincirleme.

UYGULAMALI DAVRANIŞ ANALİZİ’NİN TEMEL ÖZELLİKLERİ

Sosyal önemi olan bütün davranışları değiştirme amacında olan Uygulamalı Davranış Analizi, davranışçı kuramın öne sürmüş olduğu, davranış temel prensiplerine dayanan süreçleri kullanan bir bilim dalıdır. Uygulamalı Davranış Analizi ‘nin bazı temel özellikleri vardır. Uygulamalı Davranış Analizi ‘nin ilkeleri olan bu özellikler şunlardır:

  • Uygulamalı olması: Hedeflenen davranışın toplumsal açıdan önemli olan bir davranış olmasını ifade etmektedir. Buna bağlı olarak, artırılması ya da azaltılması istenen davranışlar toplumsal açıdan önem taşıyan davranışlar olmalıdır.
  • Davranışsal olması: Otizmli çocuklarda değiştirilmesi amaçlanan davranışların tam olarak gözlenebilmesi ve ölçülebilir olması gerekmektedir.
  • Analitik Olması: İşlevsel olan bir ilişkinin varlığından söz edildiğinde, davranışın oluşması ile oluşmaması deneysel koşullar ile gösterilmelidir.
  • Teknolojik olması: Sürecin yazılı bir şekilde tanımlanması ve yeterince detay içermesi gerekmektedir. Ayrıca bir başka kullanıcı tarafından da tekrar edilebilir nitelikte olmalıdır.
  • Etkili olması: Uygulanan çalışma otizmli çocukların pratik sonuçlar üretebilmesini sağlamak için yeterli bir şekilde gerçekleştirilmesi ve bunun sonucunda da etkilemesi gerekmektedir.
  • Genellenebilir olması: Davranış değişikliği, diğer durum ve davranışlar için de uygulanabilir olmalıdır.

Kaynaklar:

  • engelsizumutlar.com:

http://www.engelsizumutlar.com/uygulamali_davranis_analizi.html

  • 40dk.com:

http://40dk.com/v2/uygulamali-davranis-analizi/

  • yeditepeatlas.com:

http://yeditepeatlas.com/2017/01/15/uygulamali-davranis-analizi-ilkelerine-gore-davranis-degistirme/

  • tugbaninkaleminden.com:

http://tugbaninkaleminden.com/uygulamali-davranis-analizi-nedir-kimlere-uygulanir/

iconCheck

Bu makale Otsimo Editör Ekibi tarafından hazırlanmıştır.

iconChevron
Daha Fazla iconChevron

Sertifikalı özel eğitim uygulaması

İçimdeki Hazine'yi hemen iOS veya Android cihazlarınız için edinin.

app storegoogle play

Bu Yazı Tıbbi Tavsiye Vermez. Detaylar

iconLike
0 Beğeni