Parmak İşareti Becerisinin Öğretimi

Parmak işareti becerisi, otizmli çocukların küçük kaslarını kullanabilmelerinin ilk adımıdır. Bu nedenle otizmli çocuklara parmak işareti becerisi kazandırılmalıdır. Çocukların büyümeleri aşamalarında kas gelişimleri de belli bir sırada olmaktadır. Otizmli çocuklar ile özellikle küçük kaslarını kullanırken çok zorlanmaktadırlar. Bu kaslarına hâkimiyet sağlamak için özel yöntemler ile kaslarını kontrol altında tutmayı öğrenmeleri gerekir.

Parmak İşareti Becerisinde Küçük Kas Grupları

Gelişim önce büyük kas gruplarında başlar. Buna kolun tamamını örnek verebiliriz. Daha sonra eli ile cisimleri avuçlamaya başlama gibi hareketler kas gelişiminde devreye girer. En son olarak da küçük kas grupları içerisinde giren parmakların kontrolü özelleşir. El becerileri olarak incelenen bu gelişimler ince motor beceriler olarak literatürde geçmektedir. Bu ince motor beceriler içerisine sadece küçük kasların kontrolü değil aynı zamanda el göz koordinasyonu da girmektedir. Yani aslında çocuğun küçük kas gruplarını kontrolü öğretilirken aynı zamanda koordinasyonunda da denge sağlanmaktadır.

Otizmli çocuklarda küçük kas gruplarını geliştirmek zor olduğu için çocuklar en temel ihtiyaçlarını kendi başlarına rahatça karşılayamayacak duruma gelebilirler. Örneğin yemek yemesi zorlaşır, kitapların sayfalarını çevirirken sıkıntı yaşayabilir, giyinip soyunması bile sıkıntılı bir hal alabilir. Aynı zamanda okul çağına gelen çocuklarda kalemi tutamama gibi durumlar söz konusu olacağı için bu kas gruplarının mutlaka geliştirilmesi gerekmektedir.

Küçük Kas Gruplarını Geliştirmek İçin Başvurulan Yöntemler Nelerdir?

Çocuğun yaşamında kolaylık sağlaması ve okul yaşantısında da minimum sıkıntı çekmesini sağlamak için ince motor becerilerini geliştirmeye yarayan bazı yöntemler vardır. Bir uzman yardımı da alarak bu yöntemler kolayca uygulanabilmektedir. İnce motor becerilerini geliştirmek için ilk basamak olarak çocuk ile kavrama alıştırmaları yapılabilir.Böylece çocuğun temel parmak işareti becerisi gelişmeye başlayabilir. Gelişigüzel de olsa çocuğun büyük oyuncak parçalarını veya cisimleri tutabilmesi hedeflenir. Bunun için büyük puzzle parçalarını tutarak yerleştirmesi gibi oyunlar tercih edilebilir. Kalın boyama kalemleri ile çocuk boyama yapmaya teşvik edilebilir. Avucunun içine sığacak parçaları kavradıktan sonra çocuğa parmaklarını kapatması konusunda yönlendirme yapılarak tutma işlemini gerçekleştirmesi sağlanabilir.Tutma işlemini gerçekleştirebilmek parmak işareti becerisi kazanmak açısından oldukça önemlidir.

El ile tutma işleminde yeterince alıştırma yaptıktan sonra çocukların parmaklarını kullanabilmeleri için buradaki küçük kas gruplarını geliştirmeleri gerekir. Elleri üzerinde hâkimiyet kurmaya başladıkça parmak kasları da yavaş yavaş gelişmeye başlayacaktır. Gelişimini ilerletmek için kil ve hamur ile çocukların oynaması küçük kas gruplarına iyi gelecektir. Bunun yanında ipe boncuk dizmek de parmaklarını daha işlevsel kullanabilmeleri için güzel bir alıştırma olacaktır. Bu gelişim sürecinde çocuklar parmaklarını bir kıskaç gibi kullanarak cisimleri kavrayabilirler. Özellikle işaret ve başparmağı yardımıyla cisimleri tutarak kontrol edebilmeleri onlar için büyük bir gelişim gösterdiklerini ifade etmektedir.

Parmak İşareti Becerisi Kimi Zaman Konuşmanın Yerini Alabilir

Bu alıştırmalar yapılırken çocuğun el göz koordinasyonu da gelişecektir. Çocuk tuttuğu cismi el koordinasyonunu sağlayarak kontrol ederken bir yandan da görsel olarak parmaklarına, eline ve elinde tuttuğu cisme odaklanacaktır. Aileler çocuklarının ince motor becerilerini kazanmalarını sağlamak için çocukları ile beraber birçok aktiviteyi bir arada yapabilirler. Otizmli çocuklar ile iletişim kurabilmek için dil ve konuşma eğitimleri geç yanıt verdiğinde parmak işareti becerisini kazandırarak iletişim basamaklarını tırmanmak gerekir. Bunun için yapılabilecek etkinliklerden biri karşılıklı birbirine top atarak veya yuvarlayarak oyun oynamaktır. Evde hamur açılacaksa çocuğun buna yardım etmesine izin verilmelidir. Yemek masasının hazırlanması, silinmesi, çatal kaşıkların koyulması gibi ufak işleri çocuğun yapabilmesi için uygun ortam yaratılmalıdır. Kaşık yardımı ile bir kap içinde malzemeleri karıştırmasına izin verilebilir. Kum ile oynamak gibi aktiviteler de çocuğunuza oldukça yararlı olacaktır.

Oyun oynarken çocuğunuzla da sürekli iletişim halinde bulunmalısınız. Uzmanlardan da yardım alarak çocuğunuzun gelişimine büyük ölçüde katkıda bulunabilirsiniz. Böylece çocuğunuz siz olmadan kendi kendine bakabilecek rahat konuma gelmeye başlayacaktır.

Kaynakça: