Otizmli çocuklarda görülen saldırganlık ve öfke nöbetleri 2 ile 5 yaş arasında belirgin olup ebeveynleri en çok zorlayan durumlardandır. Otizmin eşlik ettiği sorunlardan olan saldırganlıkta çocuk kendine zarar verdiği gibi çevresindekilere ve eşyalara da zarar verebilir.

Otizmli Çocuklarda Saldırganlık ve Öfke Nöbetleri

Konuşarak isteklerini anlatamayan, rahatız olduğu şeyleri ve durumları ifade edemeyen veya canının yandığını söyleyemeyen otizmli çocuk bu durumları öfke nöbetleri ve saldırganlıkla dışa vurur. Hatta bazen dışarıdan çok önemsiz görülen bir durumda bile öfke nöbetleri görülebilir.

Otizmde saldırganlık ve öfken nöbetlerine küçük yaşlarda müdahale çok önemlidir. Çocuk büyüdükçe saldırganlıkla baş etmek zorlaşır ve fiziksel olarak güçlenen otizmli çocuğun kendine ve çevresine verdiği zarar daha büyük olabilir. Bu durum bile otizmin erken tanısı ve tedavisinin ne denli önemli olduğunu göstermektedir.

saldırganlık

Saldırganlık Belirtileri

Otizmli çocukların doğumu ile aileler birçok sorunla boğuşmaya başlar. Davranış bozukluğu otizmli çocuklarla yaşayan aileler için en büyük sıkıntılardandır. Kendine zarar verme, ısırma, tırmalama, kafasını vurma, kardeşini ısırma, tekmeleme gibi bazen hafif fakat çoğu zaman yoğun şekilde davranış bozukluğu görülebilir. Aileleri çaresiz bırakan bu durumlarla baş etmek yöntemleri bilindiğinde o kadar da zor değildir.

Öncelikle saldırganlığın nedenini bulmak, otizmli çocuğun saldırganlaşmasına neden olan durum veya şeyi ortadan kaldırmak gerekir. Eğer saldırganlığın nedeni tam olarak bilinemiyorsa çocuğun fiziksel bir ağrısı olabilir. Mesela dişi veya karnı ağrıyorsa bu durumu anlatamadığından saldırganlaşıp tepki verebilir.

Tuvaletten korkma, söyleneni anlamama, konuşamama, rutinin dışına çıkma veya istediği bir şeye ulaşamama durumları saldırganlaşma nedenleri arasındadır. Otizmli çocuğu ebeveynlerin ve eğitmenlerin iyi gözlemlemesi, otizm tedavisinde yapılan terapiler ve gözlemlerle saldırganlaşma nedeninin bulunması çok önemlidir. Endişe, korku, kızgınlık, güvensizlik, başarısızlık ve acı durumlarında saldırganlaşma görülür.

Ne Yapmalı?

Öfke ve saldırganlık nöbetlerinin sıklığı ve yoğunluğu otizmli çocuğun öğrenme kalitesini olumsuz etkileyeceğinden mutlaka çözümlenmesi gerekir.

Öfke ve saldırganlaşma nedenleri bulunup ortadan kaldırılmalıdır.
Öfke veya saldırganlık durumunda otizmli çocuk kesinlikle korkutulmamalıdır.
Bu durumun otizmli çocuğun rahatsız olduğu bir durumu ifade etme şekli olduğu unutulmamalıdır.
İyi bir gözlemle çocuğun hangi durumda ne istediği ve beklentileri tespit edilebilir.
Sorunlu davranışları değiştirmeye çalışırken acele edilmemeli, çocuğun güveni sarsılmadan alıştırarak değiştirilmelidir.
Saldırganlığın bir nedeninin de çocuğun ebeveynlerin dikkatini çekmeye çalışmak olduğu unutulmamalıdır.
Saldırganlaşma durumlarının bir listesi çıkartılarak olumsuzluklar ortadan kaldırılabilir.
Sesler veya gürültüye aşırı tepki gösteren otizmli bir çocukla kalabalık ortamlara girmek yerine alışveriş gibi rutin işleri aile bireylerinden biri yalnız yapabilir.
Öfke nöbetleri ve saldırganlaşma sırasında çocuğu kucağına almak ve sakinleştirmeye çalışmak etkilidir.
Dengeli ve tutarlı bir davranış eğitimi ile çok şeylerin değiştirilebileceği bilinmelidir.
Mutlaka bir uzmandan destek alınmalı, anne baba desteğinin çok önemli olduğu hatırlanmalıdır.