Otizmli çocuklarda görülen takıntılı davranışlar erken tanıda tedavi ile minimize edilen ve çocuğun sosyalleşmesinde son derece önemli olan bir durumdur. Takıntılı davranışların tedavisinde anne ve baba faktörü çok önemlidir. Ebeveynlerin bilinçli olması ve otizmli bir çocukla yaşarken davranış sorunlarının giderilmesinde sabırlı ve motive edici bir birey olması tedavide hızla yol alınmasını sağlar.

Otizmli Çocuğumda Takıntılı Davranışlar

Otizmin belirtisinde iletişim sorunları ve takıntılı davranışlar ilk sırada yer alır. Dil ve konuşma bakımından yaşıtlarına göre gelişim sorunu yaşayan çocuk birtakım problem teşkil eden davranışlar sergiler.

Öfke nöbetleri: 2-5 yaş arası çocuklarda görülen, dil ve konuşma becerisi olmadığı için isteklerini sözle ifade edememenin neden olduğu durumlardır. Kelime bilgisi yetersiz, konuşma becerisi az olan çocuk tekmeleme, bağırma, ağlama ve kendini yere atma gibi davranışlar sergiler.

Kendisine zarar verme: Kendini ısırma, kafasını vurma, yüzünü tırmalama gibi kendini yaralayıcı takıntılı davranışlar görülebilir. Bir şeye kızdığı, istediği olmadığı veya endişelendiği zamanlarda görülür.

Çevreye zarar verme: Bazı otizmli çocuklar sinirlendiğinde etrafındaki eşyalara zarar verir. Yine bu gibi durumlar endişe, kaygı veya sinirlenme sonucu görülür.

Yeme içme sorunları: Otizmli çocuklarda yeme içme problemleri oldukça sık görülmektedir. Seçici olmak, sevdiği yiyecek ve içeceklerle yemek saatlerini rahat geçirmek ve en önemlisi de sabırlı olmak gerekir.

Uyku problemleri: Otizmli çocuklarda uyku problemleri görülebilir, bu sorunları gidermek için çocuğun dengeli beslenmesine dikkat etmek, uyumaya yakın şekerli yiyecek ve içeceklerden uzak durmak gerekir. Sakinleştirici müzikler, rahatlatıcı hikayeler, yatak odasının karanlık olması gibi önlemlerle otizmli çocuğun uykuya dalmasını kolaylaştırır.

Kalıplaşmış rutin hareketler: Sallanma, kendi etrafında dönme, bir objeye uzun süre odaklanma gibi kalıplaşmış hareketler görülür. Parmaklarla havada şekiller oluşturma, ritmik hareketlerle vücuda vurma ve aynı melodiyi saatlerce mırıldanma gibi davranışlar sergiler.

Otizmde Takıntılı Davranış Tedavisi

Otizmde takıntılı davranışların tedavisinde adım-adım ilerlenir. Rutin değişikliğinden hoşlanmayan otizmli çocuk için davranışları hemen değiştirmek kolay değildir. Yakın çevresindekilerin otizmli çocuğun kendilerine olan güvenini sarsmadan alıştırarak takıntılı davranışları değiştirmeye çalışması gerekir. Genelde ebeveynlerin dikkatini çekmek için aşırı hareketler yapabilen otizmli çocukların bu davranışının nedeni bulunmak ve bu aşamaya gelmeden sabırla yaklaşarak ona doğru yolu göstermek önemlidir. Ebeveynlerin çocuğun ihtiyacı olduğunu vücut hareketlerinden ve yüz ifadelerinden anlaması ve müdahele etmesi önemlidir, böylece çocuğun bu davranışları öfke nöbetine dönüşmeden engellenmiş olur. Kendine ve çevresine zarar veren takıntılı davranışları düzeltmeye çalışmak öncelikle otizmli çocuk için çok önemlidir.

Bir uzman tarafından otizmli çocukta görülen takıntılı davranışlar önce listelenir sonrasında önem sırasına göre her bir davranışa karşı aksiyon planı yapılır. Davranış tedavisinde ailenin ve çocuğun yakın çevresindeki diğer bireylerin bilinçli olması ve çocuğun hangi durumda nasıl tepki vereceğini bilmesi önemlidir.

Otizmde Uygulamalı Davranış Analizi ve Etkileri

Sosyal gelişimde davranışlar önemli olup otizmli çocuklarda görülen takıntılı davranışların tedavisi sosyal gelişimi iyileştiren bir durumdur. Yaşıtları ile aynı davranışları sergilemesi hedeflenen otizmli çocuğun diğer çocuklarla oynaması, konuşması ve sosyalleşmesi için en erken tedaviye başlanmalı ve profesyonel bir destek alınmalıdır.

Kaynak: