Duyularımız aracılığıyla dünyayı algılar ve bilgi ediniriz. Duyular denince en yaygın beş duyumuz olan görme, duyma, tatma, koku alma ve dokunma duyularımız akla gelir. Ancak daha az bilinen propriyosepsif ve vestibüler duyularımız da bulunmaktadır. Duyusal İşleme Bozukluğu (SPD) bu duyuların hepsini etkileyebilir.

SPD duyu organlarımızdan gelen bilginin sinir sistemi tarafından doğru olarak işlenememesinden kaynaklanır. SPD’li kişi ya çevresine karşı aşırı hassastır ya da yeterince hassas değildir. Hiper duyarlılık (aşırı duyarlılık) durumunda fazla duyu yüklemesi gerçekleşir ve çevresinde bulunan birçok uyarıcı kişiye fazla gelebilir. Hipo duyarlılığı (az duyarlılık) bulunanlar ise genellikle daha fazla uyarıcı arayışı içindedir. İki tipin de başlıca özellikleri şu şekildedir:

Hiper duyarlı kişiler:

Kumaş “kaşındırdığı” ya da “battığı” için bazı kıyafetlerle rahat edemezler.
Kıyafet etiketlerinden ve kimi mobilya ya da yiyeceklerin dokularından hoşlanmazlar. Bu nedenle bu çocukların “yemek seçtiği” düşünülebilir.
Kalabalık ve gürültülü ortamlara dayanamazlar.
Sarılmak, öpüşmek de dahil olmak üzere ebeveynleri ya da tanıdıkları tarafından dahi olsa dokunulmaktan hoşlanmazlar.
Genel bir rahatsızlık hâli içindedirler. Araba tutar, garip kokular alır, sık sık telaş hissederler.
Uykuya dalmakta ya da uykularını sürdürmekte zorlanırlar.

duyusal-isleme-bozuklugu

Hipo duyarlı kişiler:

Acı ve ağrı eşikleri yüksektir.
Hem insanlara hem cisimlere fazlaca dokunma eğilimi içindedirler, oyun oynarken “fazla sert” davranabilirler.
Yerinde duramazlar, kıpır kıpırdırlar.
Kendileriyle konuşulmasına ya da kendilerine dokunulmasına tepki vermeyebilirler.
Tırmanmak ya da zıplamak gibi hareketlerden hoşlanırlar.
Mobilyaların üzerinde zıplamaktan ya da kendi etrafında dönmekten keyif alırlar.
Fark etmeden başka insanların fiziksel alanlarını işgal ederler.
Hareketleriyle ya da yüksek sesle konuşarak gürültü yaparlar.
Uyanmakta zorlanırlar.

100.000+ ailenin arasına katılın

Çocuklar için özel eğitim uygulaması.

Ücretsiz indirin

ABA terapistleri ile
tasarlandı.

Duyusal İşleme Bozukluğu’nun Neden Olduğu Sorunlar

Duyusal İşleme Bozukluğu olan çocuklar kimi zaman ciddi boyutlara oluşabilen birçok zorlukla mücadele ederler. Hiper duyarlı çocuklar mızmız olarak görülürken, hipo duyarlı çocuklar ise duygusuz ya da empatiden yoksun olarak algılanabilirler. Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu (DEHB) ve bazı otizm spektrum bozukluklarıyla benzer belirtileri olduğu için, SDP’li çocukların yanlış teşhis edilip yanlış tedavi edilme riski yüksektir. SPD’li çocuklarda sosyal etkileşimden kaçınma, çeşitli fobiler ve devam eden uyku bozuklukları görülebileceği için tedavi edilmediğinde Duyusal İşleme Bozukluğu anksiyete ve depresyona neden olabilir.

Duyusal İşleme Bozukluğu Tedavisi

SPD’li her çocuğun kendine has becerileri ve sorunları vardır. Uzman tarafından yapılacak ayrıntılı bir değerlendirmeden sonra çocuk bir terapistle görüşmeye başlayabilir. Terapinin amacı çocuğa baş etme ve rahatlama yöntemlerinin yanı sıra stresi ve aşırı tepkileri tetikleyen unsurları tespit edip bu unsurlardan kaçınmayı öğretmektir. Belli bir süre sonra çocuğun duyularını “eğitmek” için çeşitli yöntemlerin kullanıldığı ergoterapiye başvurulabilir. Çocuğunuzda depresyon ya da anksiyete gibi Duyusal İşleme Bozukluğu kaynaklı başka sorunlar da mevcut ise doktorunuz ek tedaviler önerebilir. Zamanla çocuğunuz yeni zorluklarla karşılaşabilir ve bu zorluklar tekrar bir doktor ya da terapist ile görüşmesini gerektirebilir. Terapinin asıl hedefi hem çocuklara hem yetişkinlere Duyusal İşleme Bozukluğu ile tek başlarına mücadele etmelerini sağlayacak yöntemler kazandırmaktır.

Kaynakça: